Het tweede bombardement van Rotterdam

Geschreven door:

René van der Sluis

Begin jaren 80 vervulde ik mijn dienstplicht bij de territoriale verbindingsdienst in Den Haag. Mijn werkzaamheden vonden plaats in de “Seys-Inquart bunker”/commandopost Clingendael/ vbdcengv.

Onder de grond, vermomd als “boerderij”, in een bunker die een nucleaire aanval zou weerstaan, werden NAVO berichten ontvangen en verstuurd. De koude oorlog was een geaccepteerde werkelijkheid voor me. “De Russen” waren mijn hele leven al de vijand en door de jaren heen schommelde ik tussen de overtuiging dat “de bom” zou vallen en de geruststellende gedachte dat “ze” het niet zover zouden laten komen.

Ik herinner me een docent Engels op mijn middelbare school die een heel lesuur besteedde aan een discussie over hoe iedereen over “de bom” dacht. Ik was niet uniek in mijn opvatting of zorgen. Of hij nou wel of niet zou vallen; die bom was altijd aanwezig.

Geen van de berichten die mij onder ogen kwamen tijdens mijn diensttijd waren verontrustend of alarmerend. Vele hadden betrekking op het reguliere reilen en zeilen van diverse legeronderdelen. Zeldzame berichten met het stempel ‘cosmic top secret’ waren gecodeerd. Voorafgaand aan mijn plaatsing in Den Haag moest ik een document ondertekenen waarin ik verklaarde niemand te vertellen wat mijn werkzaamheden inhielden en beloofde geen berichten uit het verbindingscentrum mee te zullen nemen. Deze bindende belofte maakte het heel officieel en erg echt.

In de eerste maanden verwachtte ik echt dat er op een bepaald moment een Russisch geheim agent in de trein naar huis in Rotterdam naast me zou plaatsnemen en me “een voorstel” zou doen. Er bleek geen vorm van geheimzinnigheid of spanning in het saaie repetitieve werk. Geen enkel bericht leek ook maar iets met dreiging van oorlog, NAVO of Warschaupact te maken te hebben. Ook het lucratieve voorstel van de Russische spion bleef uit. De hele koude oorlog verdween al gauw naar de achtergrond.

Totdat ik deelnam aan een NATO oefening genaamd “Wintex”.
Deze werd aangekondigd en voorbereid waardoor iedereen ruim tevoren doordrongen raakte dat dit ‘serieus’ genomen werd. Ook alle reguliere zaken rondom het werk werden aangepast. Parkeren, eten, beveiliging, verlof en ook pauzes (“kadi”) werden plotseling anders. Het decor waartegen je normaal acteerde werd opmerkelijk meer realistisch. De stroom van communicatie en het aantal mensen in de bunker, nam enorm toe. De hoeveelheid berichten die binnenkwamen en verwerkt moesten worden betekende dat er nauwelijks een moment van rust was. Ook berichten die per ordonnans moesten worden verspreid (doorgaans uiterst zeldzaam) namen toe van een enkele keer per maand naar meerdere keren per dag.

In een omgeving waar het ritme van dag en nacht al ontbrak werd tijd nu helemaal een relatief concept. Het meest verontrustend was het scenario van de oefening; een grootscheepse nucleaire aanval van de Sovjet Unie op het Westen. Er was geen opbouw van spanning en opstapeling van conflicten. “De Russen” waren de agressor en zij vielen “ons” aan. Aanvankelijk waren er summiere meldingen van troepenverplaatsingen en nam de hoeveelheid gecodeerde berichten enorm toe. De “oorlogsdreiging” duurde in mijn herinnering minder dan een half uurtje.

Ineens besefte ik dat waar ik altijd “het westen” en “NATO” hoorde als “de Verenigde Staten van Amerika”, dit ook Nederland omvatte. Al snel kwam het bericht dat er een grootscheepse nucleaire aanval had plaatsgevonden op de havens van Rotterdam. De havens en een groot deel van de stad waren vernietigd. Mijn thuis! Aanvankelijk neem je dat ter kennisgeving aan en heb je nauwelijks tijd om er over na te denken of om er grapjes over te maken. Ergens, terwijl de stroom communicatie intensiever wordt, besluipt je de gedachte dat je huis weg is, je ouders er niet meer zijn en je vrienden allemaal dood zijn. Totdat je, als een “method actor”, volledig in je rol en werkzaamheden opgaat en onbewust accepteert dat alles buiten WEG is.

Ik heb geen idee meer hoe lang mijn shift of de gehele oefening duurde en of ik overdag of in het donker buitenkwam. Ik weet nog wel dat ik me verbaasde over hoe heerlijk de lucht rook op Clingendael, hoe rustig het was en hoe “normaal” het buiten allemaal leek. Ik geloof dat ik even moest wennen aan het idee dat ik gewoon naar huis kon.

Verhalen

Moord op Kennedy

In de nacht van 22 november 1963 was ik op patrouille in Büren Duitsland. Mijn chauffeur en ik schrokken ons te pletter toen er opeens een tank voor ons stopte. Gelukkig bleken het Engelsen te zijn, die ons vertelden, dat president Kennedy was doodgeschoten. Een...

Bij de Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog

Op 17 augustus 1970 ben ik in dienst van de Koninklijke Marine getreden. Het heetste punt, de Cuba crisis, was al geweest maar de dreiging van een kern oorlog was nog steeds aanwezig.  Als 16 jarig jochie was ik daar niet zo mee bezig. Ik vond alles nog spannend....

Russen afluisteren

Brief van Henk Braakman, ontvangen op maandag 13-11-2023. Het betreft zijn belevenis van zijn diensttijd in de Koude Oorlog. Transcriptie Lichting 1956-6 Op 4 mei 1956 (wat een timing) lag er op de deurmat bij ons thuis een enveloppe met daarin een ‘bevel’ namens...

Conflict en komische wraak

Bij het militaire onderdeel waar ik was geplaatst, werkte ik op een technische afdeling onder leiding van een 'Korporaal 1', die bekend stond als een zuiplap die dacht dat hij de baas was. Op een dag kregen we een conflict over een handeling, terwijl we dezelfde...

Sloepvaren & Nieuw Guinea

Dit waargebeurde verhaal speelt zich af rond de jaren 1955 in de Aziatische archipel en net daarbuiten. Ik kwam op als dienstplichtig matroos in Hollandsche Rading naar de Marine kazerne. Daar werd ik binnenste buiten gekeerd en voorzien van de nodige uitrusting,...

Geheimzinnige schepen

In het begin van de 1950-er jaren hebben er een paar jaar een tweetal passagiersschepen in de Numansdorpse Veerhaven gelegen. Niemand wist waarom ze daar lagen en van wie ze waren. Het was allemaal heel geheimzinnig. Veel verhalen deden de ronde over het doel van...

Van Kanonnier tot touringcar-chauffeur

Geboren in augustus 1960, dus opgegroeid in de jaren 60 en 70, kregen wij te horen van de atoombom. En nog erger, de waterstofbom en de Russen. Niet dat ik er bang voor was, want met Den Helder dichtbij wist je dat als er zo'n grote bom zou vallen ook wij de klos...

Mijn jongenskamer ……

Een foto van mijn jongenskamertje. Het is door de tijd een wazig beeld geworden. Ik weet nog dat ik het maakte met mijn eerste fototoestel, een Agfa Clack, gekregen voor mijn vijftiende verjaardag in 1961. Ja ik ben van 1946. Dat fotootje illustreert de...

De Stingerbol

Ik ben als instructeur en opleidingsontwikkelaar van 1992 tot en met 1995 werkzaam geweest als in de Stingertrainer te Ede. In de stinger trainer werden schutters opgeleid van de Landmacht, Luchtmacht en Mariniers. De bol is van binnen voorzien van projectie...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes